Cholesterol pełni wiele funkcji w organizmie, jest niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania. Problem pojawia się, gdy jego stężenie we krwi jest za wysokie. Wbrew pozorom nie dotyczy to wyłącznie osób otyłych, można mieć wręcz szczupłą sylwetkę i nadal borykać się z wynikami odbiegającymi od normy w mniejszym lub większym stopniu. Najczęstszą przyczyną wysokiego cholesterolu jest niezbilansowana dieta, obfitująca w żywność wysoko przetworzoną. Innym powodem będzie stronienie od ruchu czy nieprawidłowa masa ciała.
Skąd ten wysoki cholesterol, z czym się to wiąże?
Organizm, a dokładnie wątroba, wytwarza cholesterol we własnym zakresie, ale można dostarczyć go również wraz ze zjadanym pokarmem. Warto od razu zaznaczyć, że cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania, stanowi kluczowy składnik błon komórkowych, syntetyzuje witaminy, uczestniczy w produkcji hormonów i trawieniu tłuszczów. Kluczową kwestią w przypadku cholesterolu jest jego stężenie we krwi, jeśli jest podwyższone, można mówić o patologii, z czym wiąże się wystąpienie szeregu niepożądanych skutków ubocznych. Podwyższony cholesterol to prosta droga do rozwoju miażdżycy, czyli jednej z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych. Schorzenie to może doprowadzić nie tylko do choroby wieńcowej, ale nawet spowodować udar mózgu. Wyróżnić można dwie frakcje cholesterolu, potoczny podział na cholesterol zły – LDL i dobry, czyli HDL. Ten pierwszy przyczynia się do powstawania blaszek miażdżycowych odkładających się na ścianach tętnic, powodując ich stopniowe zatykanie się, co grozi wystąpieniem niebezpiecznego dla życia zakrzepu i zatoru.
U osób ze zbyt wysokim cholesterolem obserwuje się nadprodukcję blaszek miażdżycowych, które odpowiadają za zatykanie się tętnic. Z kolei frakcja HDL ma korzystny wpływ na organizm, oczyszcza tętnice ze złogów i przekierowuje frakcję LDL do wątroby, gdzie jest przekształcana na kwasy żółciowe. Można wobec tego powiedzieć, że większe znaczenie od cholesterolu całkowitego ma stosunek frakcji HDL do LDL. Do najczęstszych przyczyn podwyższonego cholesterolu zalicza się nieodpowiednią dietę i brak aktywności fizycznej, nieprawidłową wagę, choroby wątroby, podeszły wiek. Zbyt wysokie stężenie cholesterolu we krwi przyczynia się do rozwoju miażdżycy, a ta z kolei może powodować chorobę niedokrwienną serca – wiąże się to z podwyższonym ryzykiem wystąpienia między innymi zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, tętniaka aorty, niedokrwienia kończyn dolnych.
Co robić, mając podwyższony cholesterol?
Przy podejrzeniu zbyt wysokiego cholesterolu koniecznie jest wykonanie ogólnego badania z żywej kropli krwi i lipidogramu. Ważne będzie zmienienie nawyków żywieniowych i wprowadzenie większej aktywności fizycznej. Ograniczyć trzeba spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, przede wszystkim unikać smalcu, margaryn, tłustego mięsa i pełnotłustego nabiału, tłuszczy trans, dań typu fast food i instant. Zredukować powinno się także słodycze i wypieki zawierające biały cukier i rafinowaną mąkę. Wszelkie słone przekąski i gotowe dania obfitują w zły cholesterol, czyli frakcję LDL.
W celu zmniejszenia cholesterolu we krwi powinno się wprowadzić do jadłospisu dużo warzyw i owoców niskocukrowych, zdrowe tłuszcze nierafinowane – mogą mieć postać zimnotłoczonych olejów roślinnych, orzechów, pestek, oliwy z oliwek. Istotne będzie zwiększenie podaży błonnika pokarmowego w diecie, którego nie brakuje w owocach, warzywach, kaszach, brązowym ryżu, roślinach strączkowych typu groch i fasola. Osoby palące tytoń powinny skończyć z tym nałogiem, bo przyczynia się do zwiększenia poziomu cholesterolu. Z kolei aktywność fizyczna zmniejsza stężenie frakcji LDL, przeciwdziała tworzeniu się blaszek miażdżycowych i zatykaniu tętnic. Kluczowy jest regularny ruch, najlepsze efekty można uzyskać dzięki intensywnym ćwiczeniom fizycznym.
